Η κατάρρευσις του μετώπου

Η κατάρρευσις του μετώπου

Μικρασία, 13 Αυγούστου
έως 3 Σεπτεμβρίου 1922

Ο πατέρας μου Θωμάς Κ. Σχίζας (1897-1995) ήταν στρατιώτης για πέντε χρόνια (1917-1922) στο μακεδονικό μέτωπο και στη συνέχεια στη Μικρά Ασία, με την ιδιότητα του οδηγού αυτοκινήτων – που εκείνη την περίοδο χαρακτηρίζονταν από εξαιρετική σπανιότητα. Μετά το 1918 και για 9 μήνες συμμετείχε στη ζώνη των επιχειρήσεων. Παρακολούθησε τα γεγονότα από μια σκοπιά «φανταρίστικη», διαφορετική των στρατιωτικών και πολιτικών πρωταγωνιστών εκείνης της εποχής, χωρίς να διαθέτει ιστοριογραφικά ή άλλα προσόντα. Η γραφή αυτού του κειμένου έγινε εκ των υστέρων από τον ίδιο, από τη συναρμολόγηση των εμπειριών του, είχε δε ως ελάττωμα την ανεπαρκή γνώση των ελληνικών από έναν άνθρωπο που δεν έκρυβε ότι ήταν τελειόφοιτος της 4ης Δημοτικού.

Αφετηρία της αφήγησης είναι η έναρξη της ήττας του ελληνικού στρατού –όπως ήρθε στα αυτιά του Θωμά Σχίζα– και η καταστροφή. Ήταν μια ήττα συντριπτική, που στοίχειωνε τις επόμενες ημέρες ως το τέλος της μεγάλης ζωής του, που πάντα απαιτούσε επεξηγήσεις και διευκρινίσεις όσον αφορά τη συμπεριφορά των υπευθύνων της εκστρατείας.

Από αυτό το ελάχιστο μέρος των σημειώσεων του πατέρα μου που αποφάσισα να διασώσω, διατήρησα την «ορθογραφία» με τις παρεκκλίσεις της από τον κανόνα της γραμματικής ορθότητας: Πιστεύοντας πως και αυτή είναι τεκμήριο μιας εποχής.

Γιάννης Θ. Σχίζας