Θυμόμαστε, διδασκόμαστε, προχωράμε! Με τον ΕΛΑΣ και τον ΔΣΕ στην Κεντρική Μακεδονία

Το βιβλίο του Ηλία Μεταλλίδη αποτελεί μια σημαντική και σπάνια μαρτυρία για τη δεκαετία του 1940 και κυρίως για τα χρόνια του Εμφυλίου στην Κεντρική Μακεδονία. Ο συγγραφέας, γνήσιος εκπρόσωπος μιας γενιάς που ανδρώθηκε μέσα στους πιο σκληρούς αγώνες για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, μας παραδίδει σήμερα ένα έργο πολλαπλά σημαντικό. Ένα έργο ζωντανό, απλό μα και βαθύ, ειλικρινές και περήφανο, σημαντικό για την ιστορία αυτού του τόπου και των ανθρώπων του.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου περνούν η δράση της ΕΠΟΝ και του εφεδρικού ΕΛΑΣ, η φυλακή του Παύλου Μελά και η λεηλασία της εβραϊκής περιουσίας στη Θεσσαλονίκη, η μάχη του Κιλκίς και η απελευθέρωση της χώρας. Ο συγγραφέας αναφέρεται στον Εμφύλιο στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, στα βουνά Μπέλλες, στα Κρούσσια, στα Κερδύλια, στο Χολομώντα, σε μια αέναη κίνηση στα μετόπισθεν του κυρίως μετώπου. Και εδώ έγκειται και η σημαντικότητα της μαρτυρίας του, στην σπανιότητα μαρτυριών από την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Η λεπτομέρεια και η ευαισθησία της περιγραφής του δίνουν απλόχερα στοιχεία και εικόνες από την αντάρτικη ζωή στην περιοχή, τόσο για τα πολεμικά γεγονότα όσο και για την καθημερινότητα των ανταρτών, το φαΐ και τον ύπνο τους, το χορό και τα τραγούδια τους, τις έγνοιες και τα συναισθήματά τους.
Ο Ηλίας Μεταλλίδης γεννήθηκε το 1925 στην Ξηρόβρυση του νομού Κιλκίς. Το 1943 έγινε μέλος του ΚΚΕ και της ΕΠΟΝ. Στη διάρκεια της Kατοχής είχε έντονη δράση στο απελευθερωτικό κίνημα. Κρατήθηκε στις φυλακές Παύλου Μελά όπου και βασανίστηκε βάναυσα από τους Γερμανούς αλλά κατάφερε να δραπετεύσει. Μετά τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ κυνηγήθηκε με αποτέλεσμα να ξαναβγεί στην παρανομία. Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1946 εντάχτηκε στις δυνάμεις του ΔΣΕ. Στη διάρκεια τριών ετών έδωσε 114 μάχες και τραυματίστηκε τέσσερις φορές. Στον ΔΣΕ αποφοίτησε από τη σχολή ομαδαρχών στο αρχηγείο Μπέλλες και αργότερα από τη σχολή Πολιτικών Επιτρόπων. Στη συνέχεια, στάλθηκε για εκπαίδευση στην ΣΤ΄ Σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ όπου ονομάστηκε λοχαγός του ΔΣΕ. Τιμήθηκε με δύο μετάλλια ανδρείας για τη συμμετοχή του στη μάχη του χωριού Κάντσικο στις 4 Απριλίου του 1949 και στη μάχη Πατώματα του χωριού Λυκόραχη.