Είναι από τους ανθρώπους που η οικειότητα και οι ιδέες του έργου του σπάνε συμβατικότητες και σε καλούνε να τους απευθύνεσαι στον ενικό, σαν πραγματικούς, παλιούς, καλούς φίλους. Γιατί ο Ντάριο Φο και η γυναίκα του Φράνκα Ράμε στάθηκαν τέτοιοι, πάντα στο πλευρό των «από κάτω», των κατατρεγμένων, όσων ονειρευόταν, εξεγείρονταν και πάλευαν για μια άλλη ζωή, έναν άλλον κόσμο.
Ο Ντάριο Φο μας αποχαιρέτησε 19 χρόνια μετά την βράβευση του με το βραβείο Νόμπελ. Και την ίδια μέρα που ένας άλλος απροσδόκητος υποψήφιος, ο Μπομπ Ντύλαν, βγαλμένος κι αυτός από την περίοδο των επαναστατικών και ρηξικέλευθων κινημάτων της δεκαετίας του ’60, τάραξε τα νερά κερδίζοντας το αντίστοιχο με τον Φο βραβείο λογοτεχνίας. Ε, παίρνει λίγο χρόνο να φτάσουν τα νέα ρεύματα στα Παρνάσσια ύψη του κόσμου των γραμμάτων (όπως έλεγε ο Φο) και των αποστεομένων θεσμών όπως η Ακαδημία Νόμπελ, που ενίοτε προσπαθούν, μάταια δε, να αναζωογονηθούν με ενέσεις λαϊκών και ριζοσπαστικών εκφράσεων τέχνης.
Αναδημοσιεύουμε 5 σκίτσα που ο Ντάριο Φο χρησιμοποίησε σαν σημειώσεις του για την ομιλία του κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ, με τίτλο: «Ενάντια στους γελωτοποιούς που δυσφημούν και προσβάλουν». Τα πολυπληθή σχόλια που έχει προκαλέσει η φετινή άλλωστε βράβευση του Ντύλαν από τους Σοφούς των Γραμμάτων και Τεχνών κάνουν εξαιρετικά επίκαιρο τον τίτλο του Ντάριο Φο.
Ολόκληρη την ομιλία του, ομολογουμένως μετριοπαθή σε σχέση με άλλα κείμενα και κυρίως έργα του, μπορείτε να την βρείτε (στα αγγλικά) εδώ:
Οι εκδόσεις Α/συνεχεια διαθέτουν την Ιστορία του Ντάριο Φο και της Φράνκα Ράμε (Ιστορικές Εκδόσεις, 1977, σελ. 217, τιμή 7 ευρώ) που μπορεί να σας αποσταλεί μετά από παραγγελία.